Afyon Şirket Avukatı

Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleabat bir düzen değildir. Ahbaplık, maşer ortamında insanoğluın fiilen nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Hak kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene dokunmak, içtimai yaşamın gerçekleşmesini tedariklemek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin içinsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, mutlaka sadık kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle maşer ortamında insanoğluın ekonomi ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte ahbaplık, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir sistem, bir bütündür.” İnsan-in, in-doğa ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence altına tuzakınmasıdır. Ahbaplık, insanlık seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, maşer sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak tamlayan fikirlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini tedariklemek için konulan ve amme gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların bütünüdür. Elan münteşir bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş içtimai yaşlakin düzenidir. Ahbaplık Söz Mazmunı Ahbaplık kelimesi Arabi “kazı” kökünden gelir ve kazı kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazı” kelimesinin çoğulu “ah’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na nazaran ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet medlulında da kullanılır. Uygulayım Mazmunı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği dâhilin hala doyurucu bir tanılamam dokumalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında baz olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri bahis düzlük kısmına Özel Ahbaplık, zevat ile mevki veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun temellıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mevki tarafından güvenceye tuzakınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Ahbaplık kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun eder hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla nazir nitelikteki tamlık durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık düzlükında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları engellemek dâhilin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve mangır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, parti mantinota; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları üzere muaddel ahbaplık dallarında muaddel yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasal fikirleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş içtimai bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, pratik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai yaşamı düzenleyip insanoğluın pasış ve güvenlik ortamında bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Teamül Yarar (Sosyal İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun pratik amacını, içtimai gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile maşer ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun dokumasından kaynaklanan ihtiyaçlarını içinlamaya çtuzakışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni yaşamın baz gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun tabii dokumasına ve bundan müterakki gelen gereksinimlerine şayan bulunmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de merbutdır; kazançlı ihtiyaçlara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Hak Ahbaplık bu fonksiyonu ile belli başlı bir organizasyon altına aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak temel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanılamamıyla hak, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere iki muaddel anlamda kullanılır. Hak esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet medlulında kişisel bir özelliği deyimler. özlük her ahit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni sundurmak yolunda daima ve değteamülmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak nosyonı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık düzlükında hukuki eder olarak kavil konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Sosyete dâhilindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini dâhilermiş kurallar tamlıkü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve sarf etmek yerinde bulunmuş olduğuna nazaran, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir eder niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir maşer düzenini dâhilerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; ister bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu değteamültirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her ahit adalete temelvurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta içinmıza müesses ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması gereken ahbaplık medlulında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan ahbaplık düzenlerinin kendisine şayan olup olmadığı açısından bir eder ve yorum ölçüsü evet. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve zararlı içinlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon balans ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Alışılagelen olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai yaşlakin uyacak, hem de bu içtimai yaşamın pasış ortamında sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çtuzakışacaktır.

afyon şirket avukatı